اندازه گیری، بیانگر برخی از ویژگیهای یک عنصر یا یک پدیده است. برای اندازه گیری هر متغیری، به یک وسیلهی اندازهگیری و برای بیان آن به یک شاخص به نام «یکا» نیاز داریم. در اندازهگیریِ دمای مایع در یک ظرف، جرم یا وزن یک قطعه، ارتفاع یا بلندی یک ساختمان و ... از ابزار و یا وسایلی ویژه و مختص هر کدام استفاده میشود. حاصل اندازه گیری یک رقم و یک واحد است.
در صنایع فرآیندی، کمیتهایی که بیشتر در معرض اندازه گیری و کنترل قرار دارند شامل: دما، فشار، سطح مایع و جریان سیالات میشود. اندازه گیری چهار کمیت فوق در صنعت، به دو منظور «کنترل» و یا «نمایش» امری عادی است. اما اندازهگیری جریان سیالات به یک دلیل عمدهی دیگر نیز ممکن است انجام شود، و آن اندازهگیری جریان سیال به قصد فروش است.
جریان سیال با دو مفهوم اساسی جریان حجمی و جریان جرمی اندازهگیری، محاسبه و بیان میشود. حجم سیال انتقال یافته در واحد زمان، جریان حجمی و مقدار جرم سیال انتقال یافته در واحد زمان نیز جریان جرمی نامیده میشود. این دو معیار با روابط ریاضی قابل تبدیل به هم میباشند. در اندازهگیری با اهداف مختلف، مفاهیم متفاوتی از اندازهگیری به کار برده میشود. برای مثال، در اندازهگیری به منظور محاسبات داخلی و موازنهی جرم در یک واحد فرآیندی جریان جرمی و در مباحث کنترلی جریان حجمی اندازهگیری میشود.
تاکنون به دو هدف عمده و عام از اندازهگیری (کنترل یا نمایش) اشاره شد، اما اندازهگیری جریان سیالات با اهداف مهمتر دیگری نیز انجام میشود.
در ادامه هدف از اندازه گیری جریان در پنج گروه کاملاً مجزا بیان شده است:
- اندازهگیری جریان به قصد فروش یا صدور صورتحساب جهت پرداخت، در اینجا هدف از اندازهگیری جریان برای حالتی است که خریدار و فروشنده از دو ملّیت متفاوت باشند.
- اندازهگیری جریان با هدف انجام محاسبات مالیاتی (به منظور پرداخت عوارض یا حقالامتیاز و حق مالکیت منابع بخش خصوصی و حتی منابع بخش دولتی، متناسب با قوانین کشوری)، در این حالت اگر خرید و فروشی هم در کار باشد، معمولاً خریدار و فروشنده هر دو از یک ملّیت هستند. مانند آنچه در مبادی ورودی و خروجی واحدهای تولیدی فرآیندی (اعم از پالایشگاهها و یا مجتمعهای پتروشیمی) اتفاق میافتد.
- اندازهگیری جریان با هدف محاسبات داخلی یا انجام اصلاح عملکرد در واحدهای فرآیندی
- اندازهگیری جریان با هدف کنترل فرآیند یا تأمین سیگنال های ورودی به یک سامانه ی ایمنی
- اندازهگیری جریان با هدف نمایش محلی یا نمایش در اتاق کنترل
دقیق ترین و پرهزینه ترین تجهیزات اندازهگیری جریان سیال، اندازهگیری به قصد فروش و جهت صدور صورتحساب میباشد. اما ارزانترین دستگاههای اندازهگیری، دستگاههای با کاربرد فقط نمایشِ میزان جریان است که در ردهی پنجم قرار دارد. اندازهگیری جریان با هدف انجام محاسبات مالیاتی (که در کشور ایران کاربرد عمومی ندارد) در دومین رده از نظر دقت، صحت و قیمت قرار دارد. کاربرد عمدهی اینگونه دستگاه ها مربوط به بنگاه های تجاری و بخش خصوصی به ویژه بهرهبرداران غیردولتی از منابع طبیعی است که در ازای برداشت از منابع تحت سیطرهی خود ملزم به پرداخت مالیات یا عوارض به دولت متبوع میباشند (این رویکرد از اندازهگیری جریان، در ایران کاربردی ندارد). دستگاههای اندازهگیری جریان به منظور اصلاح عملکرد واحدهای فرآیندی یا انجام محاسبات موازنهی جرم در سومین رده از دقت و صحت قرار دارد. چهارمین کاربرد و متداولترین استفاده از اغلب دستگاههای اندازهگیری، استفاده از آن با اهداف کنترل فرآیند و یا استفاده در سامانههای ایمنی است. اغلب دستگاههای صنعتی اندازهگیری جریان به منظور استفاده در این کاربرد ساخته شده است.
از طرفی، مهمترین کاربرد اندازهگیری جریان به قصد فروش، استفاده از فناوری های نوین اندازه گیری جریان جهت صدور نفت خام، گاز و یا فرآورده های نفتی است.
Write your comment